ΑΜΑΡΤΙΟΛΟΓΙΑ ΜΑΘΗΜΑ 7

Εισήγηση: Γιώργος Γούδας

Ο Μωσαϊκός Νόμος

    Στο ξετύλιγμα του Απολυτρωτικού Σχεδίου του Θεού, είναι σημαντικό να έχουμε μια σωστή κατανόηση ως προς το Μωσαϊκό Νόμο (γιατί δόθηκε, ποιος ο σκοπός, τι κάνει και τι δε μπορεί να κάνει ο Νόμος). Ας αναφέρουμε σύντομα τις ιστορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ο Θεός δίνει τον Νόμο στον λαό Του.

    Ο λαός Ισραήλ «τον τρίτον μήνα της εξόδου εκ της Αιγύπτου» φθάνει στην έρημο Σινά! «Εσηκώθησαν δε από Ραφιδείν… και εστρατοπέδευσαν εν τη ερήμω. Και εκεί κατεσκήνωσεν ο Ισραήλ απέναντι του όρους» (Έξοδος 19:1,2). Ο Θεός τότε καλεί τον Μωυσή και του παραγγέλνει να διαβιβάσει στον λαό Ισραήλ, τον Λόγο Του. Ο Θεός θέλει να κάνει μια ΔΙΑΘΗΚΗ, ένα Συμβόλαιο με τον Ισραήλ (Έξοδος 19:4,5). Ο Μωυσής μέσω των πρεσβυτέρων, γνωστοποιεί στο λαό τα Λόγια αυτά του Θεού. Τότε ο λαός Ισραήλ σπεύδει να πει: «Και απεκρίθη ομοφώνως πας ο λαός λέγων, ΠΑΝΤΑ! όσα είπε ο Κύριος θέλομεν πράξει!»

    Αυτή η απάντηση φανερώνει αφ’ ενός μεν μια μεγάλη άγνοια, όσο αφορά την πραγματικότητα της κατάστασης των καρδιών τους και των δυνατοτήτων τους ως προς την υπακοή, όπως την θέλει ο Θεός και αφ’ ετέρου μια μεγάλη άγνοια περί της Αγιότητας του Θεού. Με απερισκεψία λοιπόν και επιπολαιότητα εκφράζονται κατά τον πλέον απόλυτο τρόπο: «…θέλομεν πράξει!» Θα μπορούσαν να πουν τουλάχιστον: «Κύριε, θα προσπαθήσουμε…ελπίζουμε να πράξουμε», αν και το ιδανικότερο θα ήταν να πουν στον Θεό: «Κύριε, έλεος! Δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις εντολές Σου! Είναι πολύ άγιες κι εμείς πολύ αμαρτωλοί!»

    Ο Μωυσής αναγγέλλει στον Θεό αυτά τα λόγια και ο Θεός, αφού δίνει μερικές οδηγίες όσον αφορά την προετοιμασία του λαού, γνωστοποιεί ότι «εν τη ημέρα τη Τρίτη θέλει καταβεί ο Κύριος επί το όρος Σινά, ενώπιον παντός του λαού» (εδ.11). Έτσι την Τρίτη ημέρα το πρωί «έγειναν βρονταί και αστραπαί και νεφέλη πυκνή επί του όρους… και έτρεμε πας ο λαός ο εν τω στρατοπέδω!» (εδ. 16).

    Ο Μωυσής τότε, οδηγεί το λαό σε συνάντηση με τον Θεό: «και εστάθησαν υπό το όρος. Το δε όρος Σινά ήτο όλον καπνός…» (εδ. 17-18). Ο Θεός τότε «ελάλησε εκ μέσου του πυρός και εφανέρωσε την Διαθήκη Του…» (Δευτερονόμιο 4:12-13, 5:4). Αυτή ήταν η Διαθήκη που έκανε ο Θεός με τον λαό Ισραήλ «εν Χωρήβ» (Δευτερονόμιο 5:2). Αργότερα ακολούθησε μια άλλη Διαθήκη στη γη Μωάβ. Το βιβλίο του Δευτερονομίου, μας πληροφορεί γι’ αυτό (Δευτερονόμιο 29:1).

    Στο 24ο κεφάλαιο της Εξόδου, επισημοποιείται η Διαθήκη του Θεού με το λαό Ισραήλ. Το τι σήμαινε αυτή η Διαθήκη, αρχίζει να φαίνεται από τα Λόγια του Θεού στον Μωυσή: «και προσκυνήσατε μακρόθεν!» (κεφ. 24:1). Βλέπουμε ξανά στα εδάφια 3-4 την ανταπόκριση του λαού: «…πάντας τους Λόγους τους οποίους ελάλησεν ο Κύριος, θέλομεν κάμει!» Παρά το γεγονός, ότι ο λαός άκουσε με λεπτομέρειες τις απαιτήσεις ενός Άγιου Θεού, εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι θα υπακούσει πλήρως και απόλυτα!

    Αυτή η Διαθήκη καθιερώνεται στη συνέχεια με Αίμα! Ο Μωυσής παίρνει «το Βιβλίον της Διαθήκης» και το διαβάζει στο λαό. Εκείνοι επαναλαμβάνουν ότι θα υπακούσουν και θα κάνουν όλα όσα ο Θεός παραγγέλει. «Και λαβών ο Μωυσής το Αίμα, ερράντισεν επί τον λαόν και είπεν, ιδού το Αίμα της Διαθήκης…» (24:8). Για το γεγονός αυτό μας πληροφορεί και ο συγγραφέας της προς Εβραίους επιστολής (Εβραίους 9:19,20). Αξίζει να σημειωθεί μια λεπτομέρεια: Πριν ο λαός πει τελεσίδικα ότι θα ασκήσει μια πλήρη υπακοή, μπροστά στα μάτια τους προσφέρθηκαν ολοκαυτώματα και θυσίες! Αυτό το γεγονός τους υπενθύμιζε για άλλη μια φορά, αφ’ ενός μεν την αγιότητα και καθαρότητα του Θεού, αφ’ ετέρου δε τη δική τους αμαρτωλή φύση και κατάσταση. Κάθε φορά που ο άνθρωπος πλησίαζε τον Θεό μόνο με την ύπαρξη αίματος – ύστερα από θυσία κάποιου ζώου -μπορούσε να γίνει δεκτός.

    Έτσι λοιπόν επίσημα πλέον, οι δύο πλευρές εκδηλώνουν την συγκατάθεση τους. Το ένα μέρος, ο Θεός διατύπωσε πολύ καθαρά τι ζητούσε από τους Ισραηλίτες και τι ανταμοιβή θα τους έδινε. Το άλλο μέρος, ο λαός Ισραήλ, δέχτηκε να υπακούσει σε όλους γενικά τους λόγους, χωρίς καμιά εξαίρεση. Το συμβόλαιο λοιπόν ετοιμάστηκε, βρέθηκαν όλοι σύμφωνοι στους όρους και στις συμφωνίες του και η υπογραφή – επισφράγιση έγινε με μια θυσία.

    Αυτός ο Νόμος έγινε από τότε η βάση της σχέσης του Θεού με τον λαό Του (Ιεζ. 20:11). Ο Θεός παραγγέλλει: «Εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σας. Θέλετε φυλάττει λοιπόν τα προστάγματα Μου και τας κρίσεις Μου. τα οποία κάμνων ο άνθρωπος, θέλει ζήσει δι’ αυτών» (Λευιτ. 18:4-5, Δευτ. 6:25).

    Στο 27ο κεφάλαιο του Δευτερονομίου, έχουμε μια φοβερή σκηνή. Ο Μωυσής ορίζει έξι φυλές για να σταθούν επί του Όρους Γαριζίν για να ευλογήσουν το λαό. Οι άλλες έξι φυλές έπρεπε να σταθούν στο Όρος Εβάλ για να καταραστούν! Υπάρχουν δώδεκα τρομερές κατάρες και κάθε μία από αυτές επιβεβαιώνεται με το «ΑΜΗΝ» ολόκληρης της συναγωγής! Αυτό το κεφάλαιο τελειώνει με τα φοβερά λόγια: «Επικατάρατος όστις δεν εμμένει εις τους λόγους του Νόμου τούτου δια να εκτελή αυτούς! Και πας ο λαός θέλει ειπεί, Αμήν!» (Δευτ. 27:26). Αυτό ακριβώς το εδάφιο το παίρνει ο Απ. Παύλος και το χρησιμοποιεί δι’ Αγίου Πνεύματος για να στηρίξει την μεγάλη και τρομερή αλήθεια, ότι «όσοι είναι εξ έργων νόμου, υπό κατάραν είναι!» (Γαλ. 3:10). Αυτός ο Νόμος (Λευιτ. 26:46) ολόκληρος γράφτηκε σε βιβλίο (Δευτ. 31:9) και τοποθετήθηκε στα πλάγια της Κιβωτού της Διαθήκης (Δευτ. 31:26), οι δε πλάκες του τοποθετήθηκαν μέσα στην Κιβωτό (Δευτ. 10:5).

    Γιατί δόθηκε ο Νόμος: Υπογράφτηκε λοιπόν η συμφωνία μεταξύ του Θεού και του λαού Ισραήλ. Όμως πολύ σύντομα ο λαός έγινε παραβάτης! (Εξοδος 32:1-20). Αξίζει να παρατηρήσουμε τα Λόγια του ίδιου του Θεού: «Και είπε Κύριος προς τον Μωυσή… ηνόμησεν ο λαός σου… εξετράπησαν ταχέως εκ της οδού την οποίαν προσέταξα εις αυτούς…» (Έξοδος 32:7-8).

    Έτσι σύντομα η πρώτη εντολή του Θεού, καταπατήθηκε! (Έξοδος 20:2-4, 23) και (Πράξεις 7:40, 43), για να ακολουθήσει σταδιακά η πλήρης αποτυχία όσον αφορά την πιστότητα και την υπακοή στις εντολές του Θεού. Τα λόγια του Ησαΐα μας δίνουν δειγματοληπτικά την εικόνα της αποστασίας (Ησαΐας 1:1-6). Η Διαθήκη του Νόμου, λοιπόν δεν τηρήθηκε, καταπατήθηκε επανειλημμένα!

    Και το ερώτημα μένει: «Για ποιο λόγο τότε δόθηκε ο Νόμος;» Πριν απαντήσουμε σ’ αυτό, είναι σκόπιμο να αναφέρουμε ότι η Διαθήκη του νόμου δεν ήταν η πρώτη συμφωνία που έκανε ο Θεός με τον άνθρωπο. Η πρώτη συμφωνία του Θεού με τον άνθρωπο είναι η συμφωνία Του με τον Αβραάμ, που είναι γνωστή και ως Αβρααμική Διαθήκη! Η Διαθήκη αυτή υπάρχει στο βιβλίο της Γένεσης 12:1-3 και υπάρχουν τρεις κύριες επιβεβαιώσεις (Γεν.13:14 -17, 15:1-7, 17:1-18).

    Μέσα στις επιβεβαιώσεις αυτές, πρέπει να γίνουν οι εξής διευκρινισεις:

    α . Η υπόσχεση στον Αβραάμ

    Αυτός ο ίδιος ο Αβραάμ θα γινόταν ο πατέρας ενός μεγάλου έθνους: «…και θέλω σε κάμει εις έθνος μέγα…» (Γεν. 12:2). «Και έπεσεν ο Αβραάμ επί προσώπου αυτού. και ελάλησεν προς αυτόν ο Θεός λέγων, Εγώ, ΙΔΟΥ η Διαθήκη Μου είναι προς σε. και θέλεις γίνει πατήρ πλήθους εθνών» (Γεν. 17:3-4). Ο Θεός υπόσχεται την προσωπική Του ευλογία στον Αβραάμ.

    β . Η Υπόσχεση στο «σπέρμα» του Αβραάμ

    Η Διαθήκη περιελάμβανε υποσχέσεις και για το σπέρμα του Αβραάμ. «και θέλω καταστήσει το σπέρμα σου ως την άμμον της γης» (Γεν. 13:16). «Ανάβλεψον τώρα εις τον ουρανόν και αρίθμησον τα άστρα…ούτω θέλει είσθαι το σπέρμα σου» (Γεν. 15:5) και στα εδ. 18-21 δίδεται η υπόσχεση της κατοχής της γης της Επαγγελίας με καθορισμένα και εκτεταμένα όρια, που δίδονται με λεπτομέρειες.

    γ . Η Υπόσχεση στο Έθνος!

    «…και θέλουσιν ευλογηθεί εν σοι πάσαι αι φυλαί της γης» (Γεν.12:3, 18:18, 22:18). Είναι σημαντική η φράση: «…ΕΝ ΤΩ ΣΠΕΡΜΑΤΙ ΣΟΥ» (Γεν.22:18). Χρησιμοποιεί Ενικό αριθμό, όχι «εις τα σπέρματα σου» που είναι πληθυντικός.

    Ο Θεός αναφερόταν ΣΤΟ ΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΟ, ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ, που ήταν και ο απευθείας Απόγονος κατά σάρκα του Αβραάμ, όπως βλέπουμε στο Λουκά 3:34. Έτσι, ο Θεός υποσχέθηκε να ευλογήσει όλα τα έθνη (Ιουδαίους και Εθνικούς) μέσω του Χριστού!

    Αυτή η υπόσχεση του Θεού, δεν βασίστηκε σε κανένα Νόμο! Ο Θεός δεν ζήτησε υπακοή στον Νόμο, για να κάνει αυτά που υποσχέθηκε. Ο Απ. Παύλος στην προς Γαλάτας Επιστολή αναφέρει: «Προς δε τον Αβραάμ ελαλήθησαν αι επαγγελίαι και προς το σπέρμα αυτού… όστις είναι ο Χριστός!» (3:16). Η Υπόσχεση του Θεού λοιπόν, περιέχει και μια βαθύτερη πνευματική έννοια και το σπέρμα του Αβραάμ περιλαμβάνει όλους τους λυτρωμένους εν Χριστώ! Αυτός ο λαός αποτελεί το πνευματικό σπέρμα του Αβραάμ! (Γαλ. 3:28-29). Αυτή η Διαθήκη του Θεού προς τον Αβραάμ και το σπέρμα του, ήταν μια Διαθήκη «προκεκυρωμένη εις τον Χριστόν υπό του Θεού !» (Γαλ. 3:17, Γεν. 22:16), ακολουθούν 430 χρόνια και δίδεται ο Νόμος (Εξ. 12:40).

    Αυτός ο Νόμος με κανένα τρόπο δεν έθεσε κατά μέρος τη Διαθήκη προς τον Αβραάμ ούτε την αντικατέστησε (Γαλ. 3:17-18). Τότε λοιπόν προβάλλει εύλογα το ερώτημα: «Διατί λοιπόν εδόθη ο νόμος;» (Γαλ. 3:19).
Ο Λόγος του Θεού μας δίνει την απάντηση!

    1 . Ο Νόμος «προσετέθη εξαιτίας των παραβάσεων». Δόθηκε για να περιορίσει, αναχαιτίσει και να εμποδίσει όσο ήταν δυνατόν τις παραβάσεις, να λειτουργήσει σαν «χαλινάρι» για την αμαρτία, εμποδίζοντας την υπερβολική της ανάπτυξη. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος στο σημείο αυτό αναφέρει: «…ένεκα των παραβάσεων», δηλαδή «δια να μη είναι επιτρεπτόν εις τους Ιουδαίους να ζουν απρεπώς και να ολισθαίνουν στο έσχατο σημείο της κακίας, αλλά να είναι γι’ αυτούς ο Νόμος ως χαλινός, παιδαγωγός, τακτοποιών, εμποδίζων να παραβαίνουν αν και όχι όλας τουλάχιστον μερικάς από τας εντολάς!»

    2 . Ως ρυθμιστικός παράγοντας στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων: Τιμή στους γονείς, σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή και στην περιουσία κ.λπ. Νομικές διατάξεις διάσπαρτες σε πολλούς κώδικες που ρυθμίζουν τη λειτουργία των αστικών θεσμών (οικογενειακών, κοινωνικών, οικονομικών και δικαστικών – Λευιτικό 19:18,35-36 / Πράξεις 23:3,24:6).

    3 . «ΕΠΕΙΔΗ ΔΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΓΝΩΡΙΣΙΣ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ!» (Ρωμαίους 3:20). Να λοιπόν γιατί ο Νόμος «προσετέθη». Ήταν απαραίτητος, για να δώσει καινούργιες και σωστές διαστάσεις στο θέμα της αμαρτίας. Η Διαθήκη του Θεού στον Αβραάμ, παρ’ όλο το μεγαλείο και το βάθος της, δεν μπορούσε να δώσει έναν επαρκή φωτισμό πάνω στο θέμα της αμαρτίας. Ο Νόμος έφερε μπροστά στους ανθρώπους το τέλειο πρότυπο της δικαιοσύνης του Θεού και απαιτούσε από τους Ιουδαίους την υποχρέωση της απόλυτης υποταγής. Ο Θεός δεν τους ζητούσε να τηρήσουν μία από τις εντολές ή τις πέντε ή εννέα από τις δέκα εντολές. Τους ζητούσε να τηρήσουν όλες τις εντολές και παράλληλα όλο το τελετουργικά μέρος του Νόμου.

    Ο Νόμος δόθηκε για να αποκαλύψει την αμαρτία και τον πραγματικό χαρακτήρα της ανομίας. Η αμαρτία υπήρχε πριν δοθεί ο Νόμος, αλλά ο άνθρωπος δεν αναγνώρισε την ανομία, παρά μόνο όταν του δόθηκε ο Νόμος. «Διότι μέχρι του Νόμου ήτο εν τω κόσμω η αμαρτία. Αμαρτία όμως δεν λογίζεται, όταν δεν είναι νόμος» (Ρωμαίους 5:13). Πριν δώσει ο Θεός τις Δέκα Εντολές δε μπορούσε να κατηγορήσει τον άνθρωπο για παράβαση των εντολών. Έτσι λοιπόν ο Απόστολος Παύλος αναφέρει: «…την αμαρτία δεν εγνώρισα ειμή δια του Νόμου! Διότι και την επιθυμία δεν ήθελον γνωρίσει, εάν ο Νόμος δεν έλεγε, μη επιθυμήσεις» (Ρωμαίους 7:7).

    4 . Για να γνωρίσει ο άνθρωπος τις ηθικές υποχρεώσεις που έχει ως προς Τον Πλάστη του. «Ώστε ο μεν νόμος είναι άγιος και η εντολή αγία και δικαία και αγαθή» (Ρωμαίους 7:12). Ο νόμος είναι «άγιος» γιατί δόθηκε από έναν Άγιο Θεό. Η εντολή είναι «δικαία», γιατί μου φανερώνει τις απαιτήσεις ενός δίκαιου Θεού, είναι δε και «αγαθή», γιατί ως σκοπό της έχει την σωτηρία μας και μας καταδικάζει για να μας φέρει στον Χριστό.

    5 . Να αναγνωρίσει ο αμαρτωλός την κατάσταση του, την αμαρτωλότητα του και την αδυναμία του ως χαμένου. Η αμαρτία φέρνει ενοχή, γίνεται η ενοχή του ανθρώπου. Ο Νόμος αυξάνει σε τεράστιο βαθμό την ευθύνη και την ενοχή του αμαρτωλού και γι’ αυτό τον θέτει «υπό κατάραν» και «επιφέρει οργήν» (Ρωμαίους 4:15). Έτσι και ο άνθρωπος που στηρίζεται στο νόμο «είναι σαρκικός, πεπωλημένος υπό την αμαρτίαν». Ο άνθρωπος «συμφωνεί με το Νόμο, ότι είναι καλός» (Ρωμαίους 7:16), θέλει και επιθυμεί να πράξει το καλό, αλλά αντίθετα πράττει το κακό (Ρωμαίους 7:21,22), παρά το γεγονός ότι «ηδύνεται ως προς το νόμο του θεού κατά τον εσωτερικό άνθρωπο».

    Το αποτέλεσμα είναι διαρκής ήττα, πτώση, αποτυχία. Ο άνθρωπος είναι ανίκανος να πράξει το αγαθό, όπως το απαιτεί ένας απόλυτα Άγιος Θεός!

    Ενώ ελπίζει, απελπίζεται και απελπισμένος ελπίζει και νοιώθοντας ντροπή για όλα και τον εαυτό του, αναζητεί και κράζει: «Ταλαίπωρος άνθρωπος εγώ! Τις θέλει με ελευθερώσει από του σώματος του θανάτου τούτου;» (Ρωμαίους 7:24). Αυτό αποτελεί τον ύψιστο σκοπό του ΝΟΜΟΥ! Να με φέρει και να σε φέρει σ’ αυτό το σημείο. Όχι να σε σώσει! Να σου αναπτύξει την προσδοκία ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΤΗ, αφού σου έδειξε την πνευματική φτώχεια και χρεοκοπία.

    6 . Για να γίνει ο κόσμος «υπόδικος εις τον Θεόν», (Ρωμαίους 3:19). Μπροστά σ’ έναν Απόλυτα Άγιο Θεό, κάθε στόμα θα φραγεί! Κάθε δικαιολογία και κάθε ελαφρυντικό αποκλείεται. Η πραγματικότητα θα κλείσει κάθε στόμα και όλος ο κόσμος χωρίς διάκριση θα είναι υπόδικος μπροστά στο Θεό. Χωρίς Τον Χριστό και με βάση τον Νόμο του Θεού, δεν υπάρχει ούτε «δικαιολογία» ούτε «ελαφρυντικά»! Τα στοιχεία, οι αποδείξεις θα είναι συντριπτικές για την ενοχή του ανθρώπου. Ο αποστάτης άνθρωπος μπροστά στη Θεία Δικαιοσύνη θα αποστομωθεί, θα μείνει αναπολόγητος! Σήμερα τώρα, παρουσιάζει πολλά ελαφρυντικά και δικαιολογίες για την απιστία, κατάσταση του, τότε όμως μπροστά στη Θεία Κρίση και Μεγαλειότητα θα μείνει άφωνος!

    7 . Ο νόμος ως «παιδαγωγός» «Γαλάτες 3:23 – 25) «πριν δε έλθει η πίστις εφρουρούμεθα υπό του νόμου, συγκεκλεισμένοι…». Αυτή η φράση έχει μια διπλή σημασία. Αφ’ ενός μεν, ο Νόμος σαν σκληρός παιδαγωγός μας κρατούσε αιχμάλωτους κάτω από την εξουσία – κυριαρχία του και την αυστηρή επιτήρηση του. Ταυτόχρονα όμως, κρατώντας τον έτσι, τον «φρουρούσε» για την προσδοκία Του Λυτρωτή! «Ώστε ο Νόμος έγινε παιδαγωγός ημών εις Τον Χριστόν δια να δικαιωθώμεν εκ πίστεως».

    Ο «παιδαγωγός» εκείνη την εποχή, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ήταν ένας εμπιστευμένος και αξιόπιστος δούλος μεταξύ πλούσιων και ευγενών οικογενειών, που έπρεπε να επιτηρεί τα παιδιά του κυρίου του, όταν έπαιζαν, να τα συνοδεύει στο σχολείο, να τους διδάσκει ο ίδιος τα στοιχειώδη μαθήματα και έτσι να τα προετοιμάζει για την ελευθερία της ισότητας. Έτσι αντίστοιχα ο νόμος μεταβάλλεται σε παιδαγωγό μας, που μας δείχνει καθαρά την αποστασία μας, μας απειλεί με ποινές, μας φέρνει σε πλήρη απογοήτευση για να μας οδηγήσει Στον Χριστό, «…δια να δικαιωθώμεν εκ πίστεως» (Γαλάτες 3:24).