ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ Β΄ ΜΑΘΗΜΑ 18

Οι προϋποθέσεις και τα προσόντα για την επισκοπή

(συνέχεια)

Εισηγητής: Γιώργος Γούδας

8. “ΜΗ ΠΑΡΟΙΝΟΝ” (όχι πότης) – Ο επίσκοπος οφείλει να είναι άμεμπτος και στο πως έχει τοποθετηθεί στο κρασί-πιοτό. Είναι αυτός που εξουσιάζει και έχει τον έλεγχο σε ό,τι πίνει και δεν εξουσιάζεται. Δεν απαγορεύεται η χρήση του οίνου, αλλά η κατάχρηση. Το ίδιο ισχύει και για τους διακόνους (Α΄ προς Τιμόθεο 3:8). Ας έχουμε υπ’ όψη μας παράλληλα, μια γενική αρχή, Ρωμαίους 14:21. Η μέθη δεν μένει σκέτη μέθη! Δεν περιορίζεται σε κάποιο βάρος στο στομάχι, αλλά και σε συμπεριφορά και πράξεις που ακολουθούν (Παροιμίες 23:29 κ. επ.).  Γι’ αυτό το λόγο, είναι η μέθη τόσο κοντά με το επόμενο στοιχείο.

9. “ΜΗ ΠΛΗΚΤΗΝ” (όχι βίαιος) – Ο επίσκοπος δεν είναι χαρακτήρας που “ανάβει”, με σφιγμένα χέρια και δόντια. Δεν είναι χαρακτήρας που προσβάλλεται εύκολα. Αλίμονο στα πρόβατα αν ο ποιμένας είναι  “πλήκτης”. Επίσης όχι “πλήκτης” σε θεολογικές διαφορές. Ο μεγάλος ιεροκήρυκας Spurgeon έλεγε στους σπουδαστές του: “Μην πηγαίνετε στον κόσμο με τις γροθιές σφιγμένες και με ένα θεολογικό πιστόλι στην τσέπη του παντελονιού σας”. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα επιτιμήσει ο επίσκοπος ή ότι δεν θα ελέγξει: “Τον αμαρτάνοντα έλεγχε ενώπιον πάντων… έλεγξον – επίπληξον”. Το ζητούμενο όμως είναι, να επιπλήττει με σοφία και κρίση.

10. “ΟΥΧΙ ΑΙΣΧΡΟΚΕΡΔΗΣ” – Η φράση αυτή δεν υπάρχει στα κυριότερα χειρόγραφα. Η επισκοπή δεν είναι επάγγελμα, αλλά λειτούργημα. Η αρχή αυτή ισχύει τόσο εντός, όσο και εκτός του ποιμνίου (Α΄ προς Τιμόθεο 6:9-10, Α΄ Πέτρου 5:2). Όχι να βολευτώ στο έργο, αλλά να δώσω στο έργο.

11. “ΑΛΛ’ ΕΠΙΕΙΚΗ” – Αυτό είναι το αντίθετο του “πλήκτης”. Εξαντλεί όλη τη μακροθυμία, κοιτάζει τα θετικά, τα αναγνωρίζει πριν μιλήσει για τα αρνητικά που επίσης τα κρίνει επιεικώς. Ο επίσκοπος χρειάζεται να είναι αυστηρός με τον εαυτό του και επιεικής με τους άλλους. Οφείλει αυτός κατ’ εξοχήν να ζει στο: “Η επιείκειά σας ας γίνει γνωστή εις πάντας ανθρώπους”. Η επιείκεια είναι στοιχείο της “άνωθεν σοφίας”, που μεταξύ άλλων θαυμαστών είναι και “επιεικής”. Παράλληλα αποτελεί και ένα από τα συστατικά του χαρακτήρα του Κυρίου το οποίο επικαλείται ο Παύλος: “σας παρακαλώ διά της επιεικείας του Ιησού Χριστού…” (Β΄ Κορινθίους 10:1). Επιείκεια όμως δεν σημαίνει ότι ανέχομαι την αμαρτία ή συμβιβάζω την Αλήθεια του Λόγου. Συλλογίζεται “αν υπάρχει τις αρετή…”, αλλά και κρίνει “την δικαίαν κρίσιν”.

12 .“ΑΜΑΧΟΝ” – Ο επίσκοπος έχει μάθει να διαφωνεί ειρηνικά. Αυτή η διάσταση αποτελεί εντολή και για το ποίμνιο (Τίτος 3:2) και προχωρεί ακόμα περισσότερο, σε σχέση με το “ουχί πλήκτης”. Ο πρεσβύτερος δεν ανάβει φωτιές, αλλά σβήνει φωτιές. Αν ειδικά πρεσβύτερος εμπλακεί, τότε σίγουρα γίνεται έκρηξη! “Άμαχος” από την άλλη, δεν σημαίνει “δειλός” ή “απόλεμος”. Έχει και γνώμη την οποία και υποστηρίζει, όμως προσέχει πως την υποστηρίζει! (Β΄ προς Τιμόθεο 2:24 – 25, Παροιμίες 20:3, 17:14).

13.“ΑΦΙΛΑΡΓΥΡΟΝ” – Οι Φαρισαίοι είχαν τέτοια συμπεριφορά, κατέτρωγαν τις οικείες των χηρών (Λουκάς 16:14)! Η συμπεριφορά του επισκόπου πρέπει να εμπνέεται  από την αρχή του Παύλου: “Αργύριον ή χρυσίον ή ιμάτιον ουδενός επεθύμησα” (Πράξεις 20:33).

14. “ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΟΙΚΟΥ ΚΑΛΩΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΝ” – Η οικογένεια πρέπει να είναι “μινιατούρα του ουρανού”, η κατ’ εξοχήν πνευματική πρόκληση και μαρτυρία για ευαγγελισμό – “…τέκνα έχοντα εν υποταγή μετά πάσης σεμνότητος”. Η λέξη “υποταγή” σημαίνει, ότι τα “τέκνα” δεν είναι μικρά. Η ίδια λέξη χρησιμοποιείται για τις γυναίκες – “Αι γυναίκες υποτάσσεσθε…”. Αντίθετα, το μικρό παιδί υπακούει. Το υποτάσσεσθε σημαίνει, την ελεύθερη εκλογή μου να υπακούσω σε κάποιον, που εδώ είναι οι γονείς μου. Το παράδειγμα και η ζωή του επισκόπου εμπνέει τα παιδιά, όπως η αγάπη του συζύγου εμπνέει τη σύζυγο, ώστε με χαρά να “υποτάσσεται” (όχι να “υπακούει”) σ’ αυτόν. Αν ο επίσκοπος αποτύχει στη δική του οικογένεια, τότε – κατά κανόνα – θα αποτύχει και στου Θεού την οικογένεια. Σοφία, αγάπη και σταθερότητα είναι απαραίτητα από μέρους μου, αν θέλω τα παιδιά μου να υποτάσσονται.

  • Ο Φίλιππος αποτελεί ένα ευλογημένο παράδειγμα! Είχε τέσσερις κόρες που όχι μόνο ήταν υποταγμένες, αλλά και “προεφήτευον!”  (Ψαλμός 128:3).
  • Πάνω απ’ όλα ο Κύριος! Τον βλέπουμε “δωδεκαετή” να είναι “υποτασσόμενος εις αυτούς”.

   Αυτή η υποταγή καλύπτει σίγουρα όλη την εφηβεία, μέχρι – τουλάχιστον – την ενηλικίωση. Αν κάνουν τη δική τους οικογένεια, τότε το πράγμα αλλάζει. Αν τα παιδιά μου (το άμεσο ποίμνιο) δεν υποτάσσονται σ’ εμένα, τότε θα έχω σοβαρά προβλήματα υποταγής του ποιμνίου (τοπική εκκλησία). Στην επιστολή προς Τίτο 1:6β διαβάζουμε:    “Έχων τέκνα πιστά μη εν κατηγορία ασωτίας ή ανυπότακτα”. Η φράση “μη κατηγορούμενα ως άσωτα”, είναι ενδεικτική για την ηλικία τους (εφηβεία και πάνω) και προσδιορίζει τα “πιστά” (δεν περιορίζεται στην αναγέννηση η έννοια, αλλά περισσότερο εκφράζει την εν γένει συμπεριφορά).

   ΔΕΝ ΑΜΕΛΩ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ! Όταν θα χρειαστεί να το κάνω, θα το κάνω σε συμφωνία μαζί τους και κάτω από την οδηγία του ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. Όχι μόνο δεν αμελώ την οικογένεια για το έργο, αλλά αντίθετα, εξ αιτίας του έργου τη φροντίζω! Η οικογένεια του επισκόπου επιβάλλεται να είναι το υπόδειγμα για όλες τις άλλες οικογένειες. Ο επίσκοπος οφείλει λοιπόν, να είναι σε θέση να χειρίζεται κατάλληλα τα παιδιά του.

15. “ΜΗ ΝΕΟΦΥΤΟΝ” (νεοκατήχητος) – Αυτή η λέξη σημαίνει, “φυτό που φυτεύθηκε πρόσφατα” και μεταφορικά αναφέρεται στον σχετικά νέο πιστό, όχι τον νεαρότερο, αλλά τον νεοκατήχητο. Ο νεοκατήχητος οφείλει πρώτα να μάθει να άρχεται, προτού κληθεί να άρχει. Ένα από τα καλά των σεμιναρίων – θεολογικών σχολών είναι,  ότι σε υποχρεώνουν να είσαι στην αφάνεια 4-5 χρόνια! Εκεί μαθαίνεις να υποτάσσεσαι και να περιορίζεσαι, απλά γιατί δεν έχεις επιλογές! Ο νεοκατήχητος επίσης, είναι αμέτοχος ακόμα της παιδείας του Θεού. Δεν έχει μάθει από παθήματα. Δεν έχει δοκιμαστεί, δεν έχει τις εμπειρίες και τις τριβές, ακόμα και – δυστυχώς – τα σκάνδαλα του έργου. Πρέπει να ριζώσει εσωτερικά προτού δουλέψει και φέρει καρπό εξωτερικά. Ο “νεόφυτος” έχει πολλή “χλόη”, αλλά ελάχιστη “ρίζα”.

   Η ίδια αρχή ισχύει και για τους διακόνους (Α΄ προς Τιμόθεο 3:10). Ο κίνδυνος είναι η υπερηφάνεια με όλες της τις συνέπειες. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΒΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΚΑΙ ΞΑΦΝΙΚΑ! Θα δείξει πρώτα πιστότητα στα λίγα και σε διακονία όχι “βιτρίνας”. Δεν πρέπει να ανάβει γρήγορα, αυτό θα φέρει υπερηφάνεια, αλλά ούτε πρέπει να αγνοηθεί, αυτό θα φέρει αποθάρρυνση. Ας θυμηθούμε ότι προηγήθηκε το “εμαθήτευσαν ικανούς” και ακολουθεί το “εχειροτόνησαν πρεσβυτέρους” (Πράξεις 14:21-23). Ενδιάμεσα δε, δίδαξαν ότι “διά πολλών θλίψεων πρέπει να εισέλθωμεν εις την βασιλεία του Θεού!”. Αυτό το διαπίστωσαν οι υποψήφιοι πρεσβύτεροι όταν… Πράξεις 14:19! Χρειάζεται βαθιά εμπειρία για τον Θεό, με τον Θεό και για το έργο.

   Το ιδανικό είναι, να είναι ώριμος σε ηλικία, αλλά κυρίως σε χαρακτήρα και πίστη – άγια ζωή. Ο όρος “πρεσβύτερος” δεν είναι απόλυτος ως προς την ηλικία. Ανάμεσα σε ανώριμους ηλικιωμένους, ένας 35άρης ώριμος πιστός, μπορεί κάλλιστα να είναι πρεσβύτερος στην τοπική εκκλησία  – “…ίνα μη τυφλωθείς εις κρίμα εμπέσει και καταδίκην του διαβόλου” (Παροιμίες 16:18). Στον Παύλο πήρε τρία χρόνια στην Αραβία = πλήρης αδράνεια και αφάνεια, σε σχέση με τη δημόσια διακονία και δέκα χρόνια για να αρχίσει το 1ο ιεραποστολικό του ταξίδι, ενώ παράλληλα διαβάζουμε: “ήμην προσωπικώς αγνοούμενος…”, ενώ οι εκκλησίες “είχον ειρήνη… επληθύνοντο” χωρίς την παρουσία και τη διακονία του Παύλου!

16. “ΔΕΙ ΔΕ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΑΝ ΚΑΛΗΝ ΕΧΕΙΝ ΑΠΟ ΤΩΝ ΕΞΩΘΕΝ, ΙΝΑ ΜΗ ΕΙΣ ΟΝΕΙΔΙΣΜΟΝ ΕΜΠΕΣΕΙ ΚΑΙ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ”.

   Δυστυχώς, ο κόσμος κρίνει την Εκκλησία από τους ηγέτες. Σχόλια όπως: “Τι έμαθα; Σε κάνανε και πρεσβύτερο; Εσένα; Πώς τα κατάφερες;” Αυτό είναι ονειδισμός. Παράλληλα είναι και παγίδα, γιατί η αντίληψη που ενδεχομένως επικρατεί είναι: “Αν έγινα πρεσβύτερος με τέτοια ζωή, τότε μπορώ να φτάσω πολύ μακριά” και αυτό είναι παγίδα. Αντίθετα, το πνεύμα του Κορνήλιου πρέπει να υπάρχει σε κάθε επίσκοπο και σε κάθε υποψήφιο επίσκοπο (Πράξεις 10:22).