ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ
ΜΑΘΗΜΑ 12
Περί Προσευχής
Εισήγηση: Γιώργος Γούδας
Η προσευχή είναι μία από τις μεγαλύτερες ευλογίες στην πνευματική μας πορεία και μαζί με τον Γραπτό Λόγο του Θεού, ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά όπλα για την αντιμετώπιση του εχθρού. Η προσευχή αποτελεί την πνευματική αναπνοή του πιστού. Όπως «αδιαλείπτως» αναπνέω, έτσι «αδιαλείπτως» προσεύχομαι. «Για να είσαι πολλά για τον Θεό, πρέπει να είσαι πολύ με τον Θεό». Κανένας πιστός δεν είναι μεγαλύτερος από τη ζωή της προσευχής του. Μέσα στο Γραπτό Λόγο του Θεού, δεν υπάρχει ορισμός για την προσευχή. Υπάρχουν όμως κάποιες τοποθετήσεις ανθρώπων του Θεού, που μπορούν να μας οδηγήσουν σε μερικούς «ορισμούς» για την προσευχή.
Τρεις μεγάλοι άντρες της πίστης (Αβραάμ, Δαβίδ και Ηλίας) και μια ευλογημένη γυναίκα, η Άννα, η μητέρα του Σαμουήλ, μας δίνουν τους τέσσερις σημαντικούς ορισμούς της προσευχής μέσα από την Αγία Γραφή.
1 . «…την ψυχήν μου εξέχεα ενώπιον του Κυρίου!» – (Άννα – Α ́ Σαμουήλ 1:15) αυτό είναι προσευχή: Η έκχυση της ψυχής μπροστά στον Θεό. Αυτό απαιτεί ταπείνωση, γνώση Θεού, αγάπη Θεού και ανδρείο πνευματικό φρόνημα.
2 . «…ο δε Αβραάμ ίστατο έτι ενώπιον του Κυρίου!» – (Αβραάμ – Γέννηση 18:22). Να γιατί ο Αβραάμ απέκτησε το πνευματικό «παρατσούκλι» – «φίλος Θεού!» Ο Θεός κατεβαίνει να καταστρέψει τα Σόδομα και τα Γόμορρα και προηγουμένως το κουβεντιάζει με τον φίλο Του! Θα αναφέρει για τον Αβραάμ το εκπληκτικό: «Θέλω κρύψει Εγώ από του Αβραάμ ό,τι κάμνω;» (Γέννηση 18:17). ↔ «…επειδή γνωρίζω αυτόν!» (Γέννηση 18:19). Ας θυμόμαστε ότι «το απόρρητον του Κυρίου είναι μετά των φοβουμένων Αυτόν και την Διαθήκην Αυτού θέλει φανερώσει εις αυτούς!»
Η μεγάλη πρόκληση τώρα στη Χάρη και στην Καινή Διαθήκη, είναι τα Λόγια του Κυρίου στο Νόμο και στην Παλαιά Διαθήκη: «Ο Θεός δεν κάνει τίποτα εάν δεν το αποκαλύψει αυτό στους δούλους Του, τους προφήτες!» Τώρα στη Χάρη και στην Καινή διαθήκη, όλοι οι πιστοί αποτελούν μία προφητική κοινότητα, μέσα από την οποία ο Θεός θέλει να εργαστεί τα θαυμάσιά Του. Όμως, το μυστικό είναι η γνώση, η γνωριμία και οδηγία του Θεού σε παιδιά Του, που έχουν άγιες φιλοδοξίες να γίνονται «δούλοι» Του!
3 . «Τότε εισήλθεν ο βασιλεύς Δαβίδ και εκάθισεν ενώπιον του Κυρίου!» (Β ́ Σαμουήλ 7:18). Ο φίλος του Θεού, ο Αβραάμ «ίστατο», ο άνθρωπος «κατά την καρδιά του Θεού, ο Δαβίδ εκάθισεν ενώπιον του Κυρίου!»Αυτό είναι προσευχή, το να στέκομαι ενώπιον του Κυρίου και να εκχέω την ψυχή μου σ’ Αυτόν, με όλες τις λειτουργίες της (νους – συναίσθημα – βούληση). Ο Δαβίδ δεν έγινε τυχαία άνθρωπος «κατά την καρδιά του Θεού», αλλά έγινε γιατί η καρδιά του φλεγόταν και διψούσε για τον Θεό! – «σε διψά η ψυχή μου σε ποθεί η σαρξ μου» και αυτό δεν είχε να κάνει με περιστάσεις: «… εν γη ερήμω, ξηρά και ανύδρω!» – «Καθώς επειποθεί η έλαφος τους ρύακας των υδάτων, ούτως η ψυχή μου σε επιποθεί, Θεέ!» Η οικειότητα του Δαβίδ με τον Θεό, τον κατέστησε τύπο του Κυρίου Ιησού («ετρύπησαν τας χείρας μου και τους πόδας μου…» κ.λπ.) και δέκτη μιας απίστευτης αποκάλυψης! ↔ «…είπεν ο Κύριος προς τον Κύριόν μου, κάθου εκ δεξιών Μου…» (Ψαλμός 110) και «… Υϊός Μου είσαι Εσύ, Εγώ σήμερον σε εγέννησα!» (Ψαλμός 2).
4 . «…ζη Κύριος, έμπροσθεν του Οποίου παρίσταμαι!» (Ηλίας – Α ́ Βασιλέων 17:1). Αυτή η φράση αποτελούσε το πνευματικό «σήμα κατατεθέν» του μεγάλου προφήτη του Θεού, του Ηλία. Ο Θεός μας ζει, δόξα στο Όνομά Του, είναι ζωντανός, όμως το θέμα δεν είναι αυτό! Το θέμα και το ζητούμενο είναι: Εσύ παρίστασαι; Παραστάθηκες σήμερα «ενώπιον του Κυρίου;» Μέσα από μια τέτοια στάση και θέση ζωής, ο Ηλίας ξανά και ξανά «έκανε κατά τον Λόγον του Κυρίου!» και «…καθώς προσέταξεν αυτόν ο Θεός». Τότε ήρθε καιρός που ο Θεός έκανε «κατά τον Λόγον του Ηλία!»
Ένας «ομοιοπαθής» με εμάς άνθρωπος, προσευχήθηκε «ενθέρμως» να μη βρέξει και δεν έβρεξε και πάλι προσευχήθηκε να βρέξει και έβρεξε! (Ιάκωβος 5:17-18). Είναι έτσι, γιατί «πολύ ισχύει η δέησις του δικαίου ενθέρμως γενομένη!» (Ιάκωβος 5:16). Ας προσέξουμε όμως! Ο Ηλίας «προσευχή προσηύξατο» (κείμενο). ↔ «…κατά τον Λόγον Σου έκαμα πάντα ταύτα!…» – Έτσι κατέβηκε, τόσο η φωτιά, όσο και η βροχή!
Σε αυτούς τους «ορισμούς» της προσευχής, αξίζει να αναφέρουμε και να γνωρίζουμε το συγκλονιστικό «ορισμό», που έδωσε για την προσευχή ένας από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, ο Γρηγόριος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Γράφει, λοιπόν, τι είναι η προσευχή (τα κυριότερα στοιχεία).
«Προσευχή, Θεού ομιλία, των αοράτων θεωρία. Των επιθυμούντων πληροφορία, των καλών προκοπή, των κακών ανατροπή, των αμαρτανόντων διόρθωσις, των παρόντων απόλαυσις, των μελλόντων υπόστασις – Πενθούντων παράκλησις, λυπουμένων παραμυθία (η παρηγοριά των λυπημένων), χαιρόντων θυμηδία (η χαρά όσων χαίρονται), γάμου πίστις (η πίστη των έγγαμων). Προσευχή σωμάτων εστίν ισχύς, θυμού παιδαγωγία, τύφου καταστολή (καταστέλλει την έπαρση), μνησικακίας καθάρσιον (μας καθαρίζει από τη μνησικακία, φθόνου καθαίρεσις, αδικίας αναίρεσις, ασεβείας επανόρθωσις, των διεστώτων συναγωγή (η ένωση σε όσους είναι σε διάσταση), των συνεστώτων διαμονή (η σταθερότητα σε όσους έχουν ενωθεί). Προσευχή τω μεν Ιωνά το κήτος οίκον εποίησεν (έκανε το κήτος για τον Ιωνά σπίτι), τοις δε τρισί νέοις εις πνεύμα δροσώδες την φλόγα έτρεψεν!»
Γρηγόριος Νύσσης – Ερμηνευτικά – Δογματικά Έργα Δ ́- Τόμος 8ο
Οι Βάσεις – Κλειδιά για μία ζωή προσευχής
Για μια ευλογημένη ζωή προσευχής, είναι ανάγκη να γνωρίσουμε, επί τη βάσει του Λόγου του Θεού και να φυτέψουμε μέσα μας κάποιες υπέροχες πνευματικές αλήθειες:
1 . Είμαι τόσο αγαπημένος από τον Πατέρα Θεό, όσο ο Κύριός μου Ιησούς Χριστός! (Ιωάννης 17:23) – «… και ηγάπησας αυτούς καθώς Εμέ ηγάπησας!»
Η αγάπη με την οποία ο Πατέρας αγαπά τον Υϊό, είναι απερίγραπτη! Στο πιο γνωστό εδάφιο της Καινής Διαθήκης (Ιωάννης 3:16), στο «Τόσον ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμο…» γεννάται το ερώτημα: «Πόσο αγάπησε τον κόσμο;». Η απάντηση είναι: «Όσο τον Υϊό Του!» Στην ερώτηση: «Πόσο αγάπησε τον Υϊό Του;», η απάντηση είναι: «Μόνο Εκείνος γνωρίζει!» Στο ίδιο πνευματικό επίπεδο και τα Λόγια του Κυρίου. «Καθώς Εμέ ηγάπησεν ο Πατήρ και εγώ ηγάπησα υμάς!» (Ιωάννης 15:9). Συνεπώς, είμαι τόσο αγαπημένος από τον Υϊό, όπως Αυτός αγαπήθηκε από τον Πατέρα!
Σε αυτές τις διαστάσεις μιας απίστευτης αγάπης, ανταποκρίνομαι στο: «Μείνατε εν τη αγάπη Μου» του Κυρίου και μένω στην αγάπη Του, όταν φυλάω – τηρώ – υπακούω το Λόγο του. ↔ «…καθώς κι Εγώ εφύλαξα τας Εντολάς του Πατρός Μου και μένω εν τη αγάπη Αυτού!» Όταν τηρώ τις εντολές Του και αποδεικνύω ότι Τον αγαπώ, τότε ο Πατέρας με αγαπά και ο Υϊός υπόσχεται: «…καγώ εμφανίσω Εμαυτόν προς αυτόν!» (Ιωάννης 14:21). ↔ «Ο Πατήρ αγαπά τον Υϊόν και δεικνύει εις Αυτόν όσα Εκείνος πράττει, διότι όσα εκείνος πράττει, ταύτα και ο Υϊός πράττει ομοίως!»
2 . Στα μάτια Ενός απόλυτα Άγιου Θεού, έχω εν Χριστώ μία απόλυτα καθαρή καρδιά! (Πράξεις 15:9) – «…καθαρίσας τας καρδίας αυτών δια της πίστεως!» – Ο Κύριος θα πει στους δικούς Του: «…σεις είσθε καθαροί δια τον Λόγον τον οποίον ελάλησα προς εσάς!» αυτή η καρδιά δεν είναι απόλυτα καθαρή στην εμπειρία μας, αλλά είναι καθαρή ως προς την πνευματική μας θέση «εν Χριστώ», καθώς ο Πατέρας, ως δώρο, μας καταλογίζει τη θετική δικαιοσύνη του Υϊού Του, ώστε να ξεκινήσουμε μια σχέση, όπου εμπειρικά και βιωματικά επίσης, η καρδιά μας θα καθαρίζεται! Έτσι, «δεν υπάρχει καμία κατάκρισις στους εν Χριστώ Ιησού», που το χαρακτηριστικό τους πλέον είναι, «τους μη περιπατούντας κατά την σάρκα, αλλά κατά το πνεύμα!» (Ρωμαίους 8:1,4).
3 . Μέσα στο αναγεννημένο μας πνεύμα, κατοικεί (εν σπέρματι) όλος ο Τριαδικός Θεός!
🕊 Ο Πατέρας κατοικεί (Εφεσίους 4:6).
🕊 Ο Ιησούς Χριστός κατοικεί (Β ́ Κορινθίους 13:5).
🕊Το Άγιο Πνεύμα κατοικεί (Ρωμαίους 8:9, Α ́ Κορινθίους 3:16).
Το θέμα είναι τα Τρία αυτά ευλογημένα Πρόσωπα, να καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο χώρο μέσα μας. ↔ «…εωσού μορφωθεί ο Χριστός μέσα σας!», το Άγιο Πνεύμα να μας πληρώνει, «πληρούσθε Πνεύματος» και ο Πατέρας να μένει και σε εμάς, όπως στον εν σαρκί Υϊό Του! ↔ «… ο Πατήρ ο μένων εν Εμοί, Αυτός ποιεί τα έργα!» (Ιωάννης 14:10).
Η πρώτη μας ανταπόκριση σε όλα αυτά, είναι η καθημερινή περισυλλογή και η συζήτηση όλων αυτών με το Ζωντανό Λόγο. Με σταθερή απόφαση υπακοής, είναι ανάγκη να ζούμε και σε μία διάσταση που αγαπά ο Θεός: «…αγάπησες αλήθεια στην καρδιά!» (Ψαλμός 51:6).
Αυτό που ο Θεός θέλει είναι, με ταπείνωση να εκτεθώ μπροστά Του και να δεχτώ ό,τι το Άγιο Πνεύμα μου φανερώνει ότι είμαι! – («Κύριε, είμαι ζηλιάρης, έχω χαιρεκακία, έχω φθόνο, είμαι φιλήδονος, κατάλαλος, ράθυμος κ.λπ.»). Ας αφήσουμε τα γνωστά μας «ευαγγελικά»… «αν κάποιον έβλαψα, Κύριε, συγχώρεσέ με», «… εις πολλά πταίομεν άπαντες!» κ.λπ. Το Άγιο Πνεύμα μου δείχνει καθαρά, ποια είναι η αμαρτία μου, τόσο ως προς τον Θεό, όσο και προς κάθε άλλη κατεύθυνση, για να εξομολογηθώ, να επανορθώσω και να συμφιλιωθώ!